Balıkesir’in Bandırma ilçesinde 24 bin hektar alana sahip olan, 1994 yılında Ramsar Sözleşmesi’ne dahil edilen ve 1’inci derece doğal sit alanı ilan edilen, Türkiye’nin en büyük 4’üncü milli parkı Manyas Kuş Cenneti, her yıl 266 türden 3 milyon göçmen kuşa ev sahipliği yapıyor. 1975’te Avrupa Konseyi tarafından en iyi korunan doğal parklara verilen, Avrupa Birliği A Sınıfı diplomayla ödüllendirilen Manyas Kuş Cenneti Milli Parkı’nda, ayrıca 419 bitki ve 34 balık türünü de görmek mümkün. Manyas Kuş Cenneti, başta Afrika olmak üzere Güney Asya ülkelerinden bölgeye gelen göçmen kuşların yanı sıra tepeli pelikan, karabatak, kaşıkçı, çeltikçi, küçük balaban, gece balıkçısı, tepeli dalgıç, sakar meke, su tavuğu, yaban ördeği, alacabalıkçıl, erguvani balıkçıl ve saz bülbülü gibi türleri ağırlıyor.
Kuş Cenneti’nde ocak, şubat ve mart aylarında Afrika olmak üzere, Güney Asya ülkelerinden bölgeye gelen göçmen kuşlar kuluçkaya yatarken, Yunanistan ve Romanya’dan bölgeye göç eden ve Dünya Doğa Koruma Birliği (IUCN) tarafından ‘Soyu kritik seviyede azalan türler’ arasında gösterilen tepeli pelikanlar, görevlilerin gölün üzerine yaptığı 58 ahşap yapay yuvada kuluçkaya yattı. 30 günlük kuluçka süresini tamamlayan tepeli pelikan yavruları, şubat ayı itibarıyla yumurtadan çıkmaya başladı. Doğa Koruma ve Milli Parklar görevlileri, yuvaların bulunduğu bölgeye yerleştirilen 8 güvenlik kamerasıyla, başta tepeli pelikan yavruları olmak üzere bölgedeki kuşların sağlık durumunu, 7 gün 24 saat anbean takip ediyor.
TÜRKİYE’DE ÜREYEN POPÜLASYON 500 ÇİFT
Kuzey yarım kürede batıda Karadağ ve Arnavutluk, doğuda Çin ve Rusya’nın Omsk bölgesine, güneyde ise Hindistan’ın Bombay şehrine kadar olan bölgede yaşayan tepeli pelikanların, tüm dünyadaki toplam üreyen çift sayısının yaklaşık 5 bin olduğu tahmin ediliyor.
Türkiye genelinde, İzmir Gediz Deltası, Aydın Büyük Menderes Deltası, Balıkesir Manyas Kuş Cenneti Gölü ve Ardahan Aktaş Gölü’nde, ayrıca düzensiz olarak Denizli Işıklı Gölü’nde üreyen tepeli pelikanların sayısının ise yaklaşık 500 çifte yükseldiği gözlemlendi.
Ayrıca, tepeli pelikanlar, dünyada 8 türü bulunan pelikanların en büyüğü olma özelliğine de sahip. Yaşayan kuş türleri arasında da en büyük kuşlar arasında yer alan tepeli pelikanların boyu 160 ile 183 santim, ağırlığı ise 9 ile 15 kilogram arasında değişiyor. Kanat açıklığı da 290 ile 351 santim arasında değişen, büyük albatroslardan sonra dünyanın en geniş kanat açıklığına sahip kuşlarından olan tepeli pelikanlar, aynı zamanda dünyanın uçabilen en ağır kuş türü olarak dikkat çekiyor.
YAPAY ÜREME PLATFORMLARIYLA BAŞARI ARTACAK
Tepeli pelikanın varlığını koruyabilmesi, neslinin devamını sağlayabilmesi amacıyla, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (DKMP) ile Ege Üniversitesi arasında 2015 yılında imzalanan protokolün ardından, 2018’de de ‘Tür Eylem Planı’ hazırlandı. Plan kapsamında tepeli pelikanların ürediği Manyas Gölü, Gediz Deltası ve Büyük Menderes Deltası’nda verici takılıp pelikanların hareketleri takip edilirken, üreme alanlarına yerleştirilen yapay üreme platformlarıyla da yuva yeri kayıplarının azaltılması ve türün üreme başarısının artırılması hedefleniyor.
‘ALANIMIZDA ŞU AN 100 TÜR BULUNMAKTA’
Asıllarına uygun ölçülerde polyester heykelleri yapılan kuşlar ve tahnitlenmiş haldeki kuş türlerinin sergilendiği müzeyle uçmaya başlayan tepeli pelikanları gözlem kulesinden izlemek isteyenlerin uğrak noktası olan Manyas Kuş Cenneti Milli Parkı’nın, yılın ilk 6 ayında 37 bin ziyaretçiyi ağırladığını söyleyen Kuş Cenneti Mili Parkı Şefi Ayşegül Coşkun Akpulat, “Bu yıl yaklaşık 37 bin ziyaretçiye ev sahipliği yapan alanımızda, 266 kuş türü tespit edilmiştir. Sumru, balıkçıl, martı gibi su kuşlarıyla birlikte ötücü kuşlar ve yırtıcı türlerle, alanda yaklaşık şu an 100 tür bulunmaktadır. Göçmen kuşlarımız, zaman zaman türlerinin özelliklerine göre alanımızı ziyaret etmektedir. Örneğin leylekler, nisan başı gibi gelmekte, flamingolar ise ağustosun, eylül ayının başlarında alanı ziyaret etmektedirler. Tepeli pelikanlarımız yılın başı itibarıyla üreme platformlarına oturup kuluçkaya yatmışlardır. 30 günlük bir süreç sonunda yumurtadan çıkan tepeli pelikan yavruları 4 aylık süreç içerisinde uçma erginliğine geldiği zaman, platformları terk etmeye başlamışlardır” dedi.
