Sovyetler Birliği’nin Sputnik 1’i fırlatmasından bu yana geçen yetmiş yılda, insanlık Kármán hattı üzerinden çok miktarda malzeme gönderdi. Hepsi geri dönmedi.
Uzayda dolaşan çöpçüler gibi, çöpleri kozmosun dört bir yanına dağıttık. Sondalarımız ve içerikleri tek yönlü yolculuklarla güneş sisteminden dışarı yelken açıyor veya uzak gezegenlerin yörüngesinde kalıcı bir ikametgah ediniyor. Çeşitli eşyalar uzay yürüyüşleri sırasında düşürülüyor, sembolik jestler olarak serbest bırakılıyor veya lojistik nedenlerle kasıtlı olarak atılıyor.
Johnson Uzay Merkezi’nde insanlı uzay uçuşları tarihçisi olan Jennifer Ross-Nazza, göksel çöpleri geride bırakmanın bazen zorunlu olduğunu, örneğin Apollo görevlerinde yörüngeye geri dönmek için gereken yük marjının kısıtlı olduğunu açıkladı. “NASA astronotlara eve dönüş yolculuğunda ağırlığı azaltmak için Ay’da eşya bırakmaları talimatını verdi,” diyor. “Her şeyi geri getiremezlerdi.” Ayrıca, Dünya’da analiz edilmek üzere topladıkları ay taşları ve toprağı için yer açmak zorundaydılar.
Evrenin bize sağladığı dünya dışı örnekler ve astronomik veriler karşılığında, eklektik bir eser seti sunduk. Küllerden Legolara, insan atık yığınlarına kadar, bunlar insanların uzayda terk ettiği en tuhaf şeylerden bazıları.
1. İnsan dışkısı
Uzay gemisinde hızla ilerlerken fazla ağırlıklar gemiden atılıyor. Buna insan dışkıları da dahil. Ay’a inen altı Apollo görevi sırasında astronotlar 96 torba atık doldurmuştu. Uzay araçlarından çıktıklarında ise çöplerini dışarı taşıyıp Ay’ın yüzeye bıraktılar.
2. Golden Records
Güneş sisteminin karanlık bölgelerinde bir yerlerde, Voyager 1 ve 2 insanlığın özünü evrene yayıyor. Her uzay aracı, Dünya’dan görüntüler ve sesler içeren altın kaplama bir fonograf kaydı taşıyor. Bunun amacı; hayatımızın ve kültürümüzün küçük bir dilimini, tesadüfen bu parçaya rastlayan uzaylılara iletme çabası.
3. LEGO
Astronotların uzayda bıraktığı şeyler listemize devam ediyoruz. Roma tanrısı Jüpiter’i (Yunan mitolojisinde Zeus’tur), eşi Juno’yu (Hera) ve İtalyan gökbilimci Galileo Galilei’yi temsil eden üç LEGO figürü Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni olan Jüpiter’e gitti. NASA’nın LEGO şirketiyle uzun süredir devam eden ortaklığının bir parçası olarak, bu figürler Temmuz 2016’da Jüpiter’in yörüngesinde dönmeye başlayan Juno uzay aracına bindiler. Görev 2011’de başlatıldığında, baş araştırmacı Scott Bolton oyuncakların “çocukların uzay programı hakkında farkındalığını artıracağını ve onları ilgilendireceğini” umduğunu söylemişti.
4. Gene Roddenberry’nin külleri
Bir dizi başarısız girişimden sonra, Star Trek yaratıcısı Gene Roddenberry’nin küllerinin bir kısmı uzaya ulaştı. Dünyaya uzayı tanıtmak için herkesten daha fazla çaba harcayan bir adamın küllerinin sonsuza dek uzayda kalmasının uygun olduğu düşünülüyordu. 2000’lerin başlarında, Roddenberry’nin yakılmış bedeninin derin uzaya fırlatılması planlanıyordu, oradan asla geri dönmeyecekti. Bu planlar ancak Ocak 2024’te gerçekleşti. Aynı zamanda Star Trek oyuncusu James Doohan’ın külleri de ona eşlik etti.
5. Golf topları
Alan Shepard, Apollo 14 görevinde bir golf sopasının başını yanında getirmiş, bunu ay toprağını toplamak için kullanılan bir alete takmış ve toplara vurarak golf oynamıştı. Shepard, topu Ay’ın mikro yer çekimi ortamında kilometrelerce ileri götürmeyi başardığını söyledi. Bu mesafe ne kadar gerçek bilinmese de, Shepard o topları almaya hiç zahmet etmedi. Bu nedenle şu anda Ay’da hâlâ bulunan iki adet 1970’ler dönemi golf topu var.
6. Spatula
2006’da, Discovery mekiğinin dışında bir uzay yürüyüşü sırasında, İngiliz-Amerikan astronot Piers Sellers, aracın ısı kalkanlarını onarmak için yeni bir yöntem deniyordu. Koruyucu macunu sürmek için standart bir mutfak spatulası kullandı.
Gemiye döndüğünde her şey yerli yerindeydi, tek bir şey hariç: spatula. Bu basit mutfak aletine “spatsat” adı verildi. Aslında uzayda yüzen çöpler güvenlik tehlikesi oluşturabilir veya pahalı uydulara zarar verebilir, ancak bu talihsiz olay şimdilik önemsiz görünüyor.
