İnsan Hakları Derneği (İHD) Adana Şubesi Hapishaneler Komisyonu, Çukurova bölgesinde bulunan üç cezaevinde yaşanan hak ihlallerine dair hazırladığı raporu kamuoyuyla paylaştı. Raporda, 2021 yılında başlatılan ve o dönemde İHD, ÇHD ve Adana Barosu tarafından gündeme getirilen ağız içi arama dayatmasının hâlâ sürdüğü vurgulandı.
AĞIZ İÇİ ARAMA REDDİNE SAĞLIK ENGELİ
Raporda yer alan bilgilere göre, ameliyat olması gereken mahpuslar, ağız içi arama uygulamasını kabul etmedikleri için hastaneye sevk edilmiyor. İHD, bu uygulamanın hukuka aykırı olduğunu ve kötü muamele olarak değerlendirildiğini belirtti. Hasta mahpusların sağlığa erişim haklarının cezaevi yönetiminin keyfi tutumu nedeniyle ihlal edildiği kaydedildi.
İZALASYON VE YANLIZLAŞMA ÜZERİNE KURULU CEZAEVİ
Yeni açılan Adana Suluca 1 No’lu Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishanesi’nde tespit edilen hak ihlalleri arasında küçük ve kapalı havalandırma alanları, izolasyon koşulları öne çıkıyor. Mahpuslar, günün yalnızca bir saatini havalandırmada geçirebiliyor ve bu alanların dar ve yüksek duvarlarla kaplı olduğu belirtiliyor.
TEMEL HAKLARA ERİŞİM ENGELLENİYOR
Mahpuslar, önceki cezaevlerinde kullandıkları elektronik eşyalara erişimlerinin engellendiğini, kirli su sorunuyla karşılaştıklarını ve gazete, kitap gibi yayınlardan faydalanma taleplerinin karşılanmadığını ifade ediyor. Disiplin cezalarının keyfi ve aşırı şekilde uygulanması, kişisel eşyalara el konulması gibi sorunlar da raporda yer alıyor.
İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE YASAĞI İHLALİ
İHD, raporunda işkence ve kötü muamele yasağının uluslararası sözleşmeler ve yasalarla koruma altına alındığını hatırlattı. Ancak Kürkçüler Cezaevi’nde jandarma personeli tarafından yapılan ağız içi arama uygulamasının bu yasağa aykırı olduğunu ve mahpusların onurunu ihlal ettiğini belirtti.
SAĞLIK VE HABER ALMA HAKKI ENGELLENİYOR
İHD, mahpusların sağlık hizmetlerine erişimlerinin engellendiğini ve bu durumun yaşam hakkını ihlal ettiğini vurguladı. Ayrıca, mahpusların mektuplarının sansürlenmesi ve geciktirilmesi, gazete ve kitap gibi yayınlardan mahrum bırakılmaları, ifade ve haber alma özgürlüğünün ihlali olarak değerlendirildi.
ÖZEL HAYATA SAYGI İHLALLERİ
Raporda, mahpusların ailelerinden uzak cezaevlerine sevk edilmelerinin aile hayatına saygı hakkının ihlali olduğu belirtildi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarına atıfla, bu uygulamaların demokratik toplumun gerekliliklerine uymadığı vurgulandı.
DENETİMLİ SERBESTLİK VE KOŞULLU SALIVERİLMEDE KEYFİ KRİTERLER
Yeni yönetmeliklerle denetimli serbestlik ve koşullu salıverilme kriterlerinin keyfi bir şekilde değiştirildiği ifade edilen raporda, pişmanlık kriterinin yerine mahpusların davranışlarının ve hapishane kurallarına uyumlarının dikkate alınması gerektiği belirtildi.
