Kadınlarda en yaygın görülen ve en ölümcül kanser türlerinden biri olan meme kanserine karşı umut verici bir gelişme Brezilya’dan geldi. Bilim insanları, Amazon ormanlarında yaşayan Brotheas amazonicus adlı akrep türünün zehrinde, kanser hücrelerini öldüren özel bir molekül tespit etti.
ZEHİRDEN GELEN MOLEKÜL: BAMAZSCPLP1
São Paulo Üniversitesi’nden Prof. Dr. Eliane Candiani Arantes’in koordinatörlüğünü yaptığı araştırmada, “BamazScplp1” adlı peptit yapılı bir molekülün, laboratuvar ortamında meme kanseri hücrelerini yok ettiği gözlemlendi. Molekülün, kanser tedavisinde kullanılan “paklitaksel” adlı kemoterapi ilacıyla benzer biçimde hücre nekrozu (kontrolsüz hücre ölümü) oluşturduğu belirtildi.
Bu nekrotik etki, hücrelerin patlayarak yok olmasına neden oluyor ve böylece kanserli dokunun ortadan kaldırılması hedefleniyor.
BİYOPROSPEKSİYONLA DOĞADAN İLACA DÖNÜŞÜM
Araştırma, doğadaki canlıların tıbbi potansiyelini keşfetmeye odaklanan “biyoprospeksiyon” yöntemleriyle yürütüldü. Bilim insanları, akreplerin doğrudan sağılması yerine “heterolog ekspresyon” adı verilen bir yöntemle zehirdeki genetik materyali maya ya da bakteri gibi başka organizmalara aktararak molekülü laboratuvar ortamında üretmeyi planlıyor.
Kullanılacak mikroorganizmalardan biri, biyoteknolojide sık tercih edilen “Pichia pastoris” adlı maya türü olacak.
ZEHİR TABANLI BAŞKA TEDAVİLER DE YOLDA
Brezilya’da akrep dışında da zehir kaynaklı medikal gelişmeler yaşanıyor. CEVAP (Zehirli Hayvanlar Araştırma Merkezi) tarafından geliştirilen ve yılan zehrinden elde edilen “fibrin yapıştırıcısı”, sinir ve kemik onarımında kullanılmak üzere faz 3 klinik çalışmalara girdi.
Yine CEVAP’ın üzerinde çalıştığı “kolinein-1” gibi proteinler ve damar oluşumunu teşvik eden “CdtVEGF” adlı bileşikler, doku yenilenmesi açısından umut vaat ediyor.
