Beşar Esad, iktidarı devrilirken ülkeyi terk edeceğini neredeyse hiç kimseye söylemedi. Yardımcıları, yetkililer hatta akrabaları bile kandırıldı veya habersiz bırakıldılar.
Güvenilir kaynaklardaki bilgiler şöyle:
Esad, Moskova’ya kaçmadan önce Cumartesi günü savunma bakanlığında 30 civarında ordu ve güvenlik yetkilisine Rus askerî yardımının gelmek üzere olduğunu söyledi. Esad’ın bu açıklamasını toplantıda bulunan ve adının paylaşılmasını istemeyen bir komutan aktardı.
Sivil yetkililerin de yaşanacaklardan haberleri yoktu.
Esad, Cumartesi günü cumhurbaşkanlığı özel kalem müdürüne işini bitirdikten sonra eve gideceğini söyledi fakat yardımcısı Esad’ın havalimanına gittiğini belirtti.
Yardımcı, Esad’ın medya danışmanı Buthaina Shaaban’ı da bir konuşma metni yazması için evine çağırdığını fakat Shaaban’ın eve gittiğinde kimseyi bulamadığını söyledi.
“Esad son bir direniş bile göstermedi. Kendi askerlerine moral bile vermedi” diyen bölgesel düşünce kuruluşu Arab Reform Initiative’in yöneticisi Nadim Houri, Esad’ın “destekçilerini kendi kaderlerine bıraktığını” söyledi.
Reuters, Moskova’da siyasal iltica hakkı tanınan Esad’la iletişim kuramadı. İktidardaki son anlarına dair bilgi sahibi 14 kişiyle yapılan röportajlara göre devrik lider 24 yıllık iktidarını uzatmak için yurt dışından yardım almaya çalışan, ardından Pazar günü erken saatlerde Suriye’yi terk etmek için çevresini aldatan ve çevresinden gizlenen bir lider portresi çizdi.
Aralarında eski cumhurbaşkanının yardımcılarının, bölgede görev yapan diplomatların, güvenlik kaynaklarının ve üst düzeydeki İranlı yetkililerin de olduğu kaynaklar, hassas konular hakkında konuşabilmek için adlarının paylaşılmamasını istediler.
Üç yardımcının aktardığına göre Esad, ülkeyi terk etme planını Suriye ordusunun önde gelen 4. Zırhlı Tümeni’nin komutanı olan küçük kardeşi Maher Esad’a da söylemedi. Yardımcılardan birisi Maher Esad’ın helikopterle önce Irak’a ardından Rusya’ya gittiğini aktardı.
Esad’ın anne tarafından kuzenleri Ehab ve Eyad Makhlouf da Şam muhaliflerin eline geçerken benzer şekilde geride bırakıldılar. Suriyeli bir yardımcı ve Lübnanlı güvenlik yetkilisinin aktardığına göre ikili arabayla Lübnan’a kaçmaya çalışırken yolda muhaliflerin pususuna düştü. Muhalifler Ehab’ı vurarak öldürürlerken Eyad’ı yaraladılar. Ehab’ın ölümüne dair resmî bir doğrulama yok. Reuters da kendi imkanlarıyla olayı henüz doğrulayamadı.
Bölgede görev yapan iki diplomat, Esad’ın 8 Aralık Pazar günü uçağın vericisini kapatarak radarlara yakalanmadan Şam’dan ayrıldığını ve başkente girmek üzere olan muhaliflerden kaçtığını söyledi. Esad’ın şehri terk etmesiyle kendisinin 24 yıllık, ailesinin yarım asırlık iktidarı son buldu ve 13 yıllık iç savaşı sona erdi.
Esad uçakla önce Suriye’nin deniz kıyısında bulunan Lazkiye’deki Rusya’nın Hmeimim hava üssüne, oradan da Moskova’ya gitti.
Üç eski yakın yardımcı ve bölge ülkelerinden birisinin üst düzeydeki bir yetkilisine göre Esad’ın eşi Asma Esad ve üç çocuğu zaten Moskova’daydılar.
Esad’ın Şam’ı terk etmesinin ardından muhalifler ve vatandaşlar, cumhurbaşkanlığı yerleşkesine akın ettiler ve burada çektikleri videoları sosyal medyada paylaştılar. Ocakta kalan pişmiş yemek ve geride bırakılan aileye ait fotoğraf albümleri gibi kişisel eşyaların görüldüğü videolardan, Esad’ın aceleyle Şam’ı terk etmiş olabileceği anlaşılıyordu.
