Konferansta konuşan Bilim Akademisi Üyesi Prof. Dr. Naci Görür: Fayların kendine özgü karakterleri var diyerek “Şu an İzmir'de çok değerli bir çalışma yapılıyor. Bu çalışma dirençli İzmir için önceden yapılması gereken bir altyapı. Bu çalışma bittikten sonra eş zamanlı çalışmalar ile umarım ki İzmir dirençli bir kent haline gelecektir. Depremler bu coğrafyada 13,6 milyon sene önce mekanizmaları kurularak yaratılarak başladı. 13,6 milyon seneden beri bu topraklarda depremler olabilmekte. Hiç kuşkunuz olmasın milyonlarca sene daha devam edecektir. Böyle bir coğrafyada yurt edinmişiz, topraklarımız var. Topraklarımızın yüzde 90'ına yakını canlı faylarla kesilmiş vaziyette. Bu canlı fayların her birinin kendine özgü karakteri var. Her biri ne kadar büyüklükte deprem üretir, nasıl, ne zaman üretir, ürettiğinde nereyi/nasıl etkiler, bölgede depremin şiddeti ne olur, bunların hepsi fayların özelliğine bağlı. Bizim yönetimimiz ve yapılanmamız ile hiç ilgisi yok. Yer yuvarının altındaki dinamikler yer üzerinde Türkler, Araplar, Avrupalılar mı yaşıyor, evleri sağlam mı bilmez. Faylar deprem ürettiği zaman kendi güçleri ile ve o bölgenin karakteristikleri ile etki eder, üstündeki yapılar kendi özellikleri ile uyumluysa onu belirli ölçüde tolere eder. Eğer zıtlaşmış, yanlış ve ters şeyler yapılmışsa gözünün yaşına bakmadan yıkar. O bölgede yaşayan insanları öldürür. Depremlerin hiçbir toleransı, seçeneği bu konuda yok.” dedi.
“KENDİ YAPTIĞIMIZ HATALARIN ALTINDA EZİLİYORUZ, TELEF OLUYORUZ”
Bugüne kadar rant kaygısıyla ve siyasi nedenlerle kentlerin büyütüldüğünü söyleyen Görür, “Biz yeryüzünde yaşayan insanlar olarak bu bölgeyi yaşam yeri ilan ettiysek, burada yaşıyorsak İzmir'de yapacağımız her yapıyı, yolu, tüneli, barajı aklınıza gelen tüm mühendislik yapıları yer altının dinamikleri, karakteristikleri ile uygun barışık yapmak zorundayız. Yapmadığımız zaman eninde sonunda yıkılır ve bizde sonuçlarını görürüz. İnşaat mühendislerimiz, mimarlarımız ya da kent yöneticilerimiz ya da kent mimarlarımız… Her şeyden önce kendi usullerine göre ne yapıyorlarsa elbette yapacaklardır ancak yerin dinamiklerini ve özelliklerini bilerek ihmal etmeyerek onlarla barışık ve uyum için yapmak zorundadırlar. Bugüne kadar Türkiye'de kentlerin gelişimi maalesef bu düşüncelerin dışında olmuştur. Ya gecekondu mantığıyla ya da bir yere göç vasıtası ile ya da herhangi bir bölgede rant kaygısıyla siyasi nedenlerle biz kentlerimizi büyütmüşüz. Kentlerimizi öyle büyümüş ki yer altı özelliklerine uyum halinde değil, rant ve siyaset gibi kaygılarla yapmışız. Bugün kendi yaptığımız hataların altında eziliyoruz, telef oluyoruz. Bunu da düzeltmeye korkuyoruz. Ancak bir yerden başlamak zorundayız. Tıpkı İzmir'in yaptığı gibi… Bir yerden başlıyoruz. Umarım bu başlangıç gerekeni yapar ve bundan sonraki siyasi anlayış ve yönetim bunu devam ettirir ve İzmir deprem dirençli kente dönüşür” diye konuştu.
“BİR GECE 50 BİN İNSANI TOPRAĞA GÖMÜYORSANIZ ŞAPKANIZI ÖNÜNÜZE KOYUP DÜŞÜNMENİZ LAZIM”
Depreme dirençli kentin, deprem geldiği zaman depremi minimum hasarla atlatan kent anlamına geldiğini ifede eden Görür, “Elbette ki büyük depremlerde kentlerde hasarlar görülür. Ancak bunların afet boyutuna çıkması bizim hatalarımızdır. Bu da bizim açımızdan utanılacak bir şeydir. Biz her büyük depremde on binler 50 binler veremeyiz. Bunu dünyada kabul etmez. Bilimle yönetilen ülkelerde depremlerin bu kadar hasar verdiği ülkelere bakış son derece çarpıktır. O ülke kokuşmuş tevessül etmiş bir ülkedir. Siz bir gece 50 bin insanı toprağa gömüyorsanız şapkanızı önünüze koyup düşünmeniz lazım” dedi.
“HER FIRSATTA ‘MARAŞ'A DİKKAT EDİN' DİYE DİYE DİLİMİZDE TÜY BİTTİ”
6 Şubat Kahramanmaraş merkezli depremlerin ‘geliyorum' diyen bir deprem olduğunun da altını çizen Görür, “Siz hayatınızda hiç deprem duymamışsanız bir anda deprem gelir ve gafil avlanırsınız. Ancak gafil avlanmamanız lazım. Bu depremin gelişi yıllar önceden söylendi. Biz Marmara depremini konuşurken medya bize ‘Marmara'da deprem diyorsunuz başka nerede deprem bekliyorsunuz' diye sorsalardı; ilk cevabımız Maraş olurdu. Her fırsatta ‘Maraş'a dikkat edin' diye diye dilimizde tüy bitti. 2020 senesinde Elazığ depreminden sonra benim yüzlerce videom var; ‘Maraş'a dikkat edin' diye. Bir kulaklarından girip diğer kulaklarından çıkıyordu. Herkes hipnotize olmuş gibiydi, kimsenin yaptığı bir şey olmadı. Ben söyleye söyleye bu felaket geldi. Bugün siz İzmir'de oturuyorsunuz ya… Ben ve siz dahil hepiniz suçlusunuz. Bu ülkenin sahibi olarak üzerimize düşen hiçbir şeyi yapamadık. Bunu kader diyerek geçiştiremezsiniz. Jeoloji Mühendisleri Odası bir rapor yazdı; Maraş'ta deprem geliyor diye. Ne kadar büyüklükte olur, nerede olur hepsi raporda belirtildi. Bu başta Cumhurbaşkanına, Meclis Başkanına, bölgenin milletvekillerine ve bölgedeki valilere, belediye başkanlarına gönderildi. Ne oldu peki? Hiçbirimiz bu deprem ile yüzleşmedik. 50 binden fazla insanımız ölüyor, biz hiçbir şey yokmuş gibi davranıyoruz. Normal insanlar bir araya gelir o insanlar konuşur. Bu ülke bir deprem ülkesi. Biz şimdi bu deprem kentlerinde neyi yanlış yaptık, neyi yapmadık diye bunu oturup konuşalım. Sonra ülkemizi depreme hazırlayalım diye. Tövbe böyle bir hazırlıkta yok” ifadelerini kullandı.
“DEPREM İŞİNİ HALLETMEMİZ LAZIM YOKSA TARİHİN ÇÖPLÜĞÜNE ATILIR GİDERİZ”
Deprem gerçeğinin değişmeyeceğinin ancak depreme dirençli kentler yapılabileceğini ifade eden Görür, “California'ya gidin dirençli kent. Japonya, Brezilya, Hindistan, Çin… Buralarda depreme dirençli kentler var. Daha 1,5 ay önce Japonya'da 7,6 büyüklüğünde deprem oldu. Bizde olsa ülkeyi felç ederdi. Orada günlük hayatta değişim olmadı. 122 kişi hayatını kaybetti o da tsunamiden. Depreme dirençli kentler yapılabilir. Bunu yapabilecek her şey var. Olmayan ne biliyor musunuz? Siyasi irade halkın gözetim ve denetim iradesi. Halk isteyip talep etmezse siyasetçi bu işe girmez ve bizde her depremde binlerce insanımızın toprağa veririz. Bu iş böyle gitmez. Bu ülkeyi ekonomik ve siyasi olarak bağımsız özgür çıkmasını istiyorsak bu deprem işini halletmemiz lazım. Yoksa tarihin çöplüğüne atılır gideriz” dedi.
“7 VE ÜZERİ DEPREM ÜRETEBİLİR”
İzmir'in bir deprem kenti olduğunu hatırlatan Görür, “MS 175, 688, 1039, 1688, 1739, 1864 yıllarında İzmir'de 7'nin üstünde depremler var. İzmir'in depremleri yanlış söyleniyor. İzmir'de çok deprem kaynağı var. Manisa'da deprem olsa İzmir depremi deniliyor. Akdeniz'deki depreme İzmir depremi deniyor. Herkes İzmir'e yakıştırıyor. İzmir depremlerden oluşmuş. Aletsel dönemde 1928, 1939-1949-1953-1966-1974-1977-1979-1992-1994-2003-2017-2020 de 6-7 şiddetinde depremler olmuş. İzmir bir deprem kenti. İnanmamazlık etmenin bir anlamı yok. İzmir'de sadece deniz içinde değil her yerde faylar var. Bunların her biri 7 ve üzerinde deprem üretebilir. Bunlar 7 ve üzerinde deprem üretirler ise bugün İzmir'i felç eder. 120-130 insan vefatı ile kurtulamaz bu kent. Mümkün değil. Bu deprem tehditleri olan faylar Çeşme Fayı, Güzelbahçe Fayı, Seferihisar, Tuzla Fayı, Grabel Fayı, Manisa Fayı… Bu fayların hepsi gerçek, tespit edilmiş, canlı ve her birinin büyük deprem üretme kapasitesi var. Bu faylar İzmir'i vuracak olan faylar. Ne zaman nasıl ne büyüklükte bilmiyoruz. Bizim kendimizi tehdit eden bu fayları biz özelliklerini bilmiyoruz. Bundan daha büyük aymazlık olur mu? İzmir'i tehdit eden faylar kuzu gibi oturuyor. Biz bunların özelliklerini biliyoruz. Ne zaman uyanırlar, ne büyüklükte deprem üretirler, nasıl üretirler, depremin dalgaları İzmir'in zeminin altına girince nasıl davranır, bizi nasıl etki eder, nerelerde depremin hızı artar-azalır bunları bilmeden nasıl oturduk. Bu faylara rağmen hiçbir şey yokmuş gibi bu çağa kadar nasıl geldik. Çok şükür çok şanslıyız bu güne kadar ki kayıplarımızla” ifadelerini kullandı.
