Düşman işgalindeki ülkeyi kurtarmak için bağımsızlığa giden zorlu yolu Erzurum’dan sürdüren Mustafa Kemal ve silah arkadaşları, bu kongre sayesinde ülkenin bağımsızlığa giden yolunu açtı. Doğu vilayetlerinden Erzurum, Sivas, Van, Bitlis, Diyarbakır ve Elazığ’a yönelik Ermeni tehlikesi ve kurulmak istenen Ermenistan’a tepki ile Trabzon vilayetinde de Trabzon, Rize, Gümüşhane, Ordu, Giresun’da Rum Pontus iddialarına karşı tedbir için toplanan Erzurum Kongresi, bölgesel bir kongre olmasına rağmen bütün yurdu ilgilendiren nitelikler taşıyor. Erzurum Kongresi’ni geçici başkan olarak Erzurum delegelerinden Hoca Raif Efendi açmış, yoklamanın ardından yapılan oylamada Mustafa Kemal Paşa kongre başkanlığına getirilmiştir.
İŞTE ERZURUM KONGRESİ’NİN ÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ
1) Manda ve himaye reddedilerek ilk kez ulusal bağımsızlığın koşulsuz olarak gerçekleştirilmesine karar verilmiştir.
2) İlk kez millî sınırlardan bahsedilmiş ve Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalandığı anda Türk vatanı olan topraklarının parçalanamayacağı açıklanmıştır.
3) Toplanış şekli bakımından bölgesel olmasına karşın aldığı kararlar bakımından millî bir kongredir.
4) İlk defa geçici bir hükûmetin kurulacağından bahsedilmiştir.
5) Erzurum Kongresi, Sivas Kongresi’ne bir ön hazırlık çalışması niteliğindedir.
6) İlk kez başkanlığını Mustafa Kemal’in yaptığı dokuz kişilik bir Temsil Heyeti oluşturuldu. Bu Temsil Heyeti bir hükûmet gibi görev yapacaktır. (Temsil Heyeti’nin görevi TBMM’nin açılmasına kadar devam edecektir.)
7) Erzurum Kongresi’nin bir önemi de Batı Anadolu’da Yunan kuvvetlerine karşı mücadele eden Kuvayı Milliye üzerinde büyük moral etkisi yapmış olmasıdır.
8) Erzurum Kongresi, Mustafa Kemal’in sivil olarak görev aldığı ilk yerdir. Bölgesel bir kongredir.
