Polis müdahalelerinde sıklıkla kullanılan biber gazı, solunum yollarını tahriş eden ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen kimyasal bir madde. Türk Tabipleri Birliği, biber gazının yasaklanması gerektiğini vurgularken, maruz kalma durumunda alınabilecek önlemler nelerdir?
1- CS gazı (aslında gözyaşartıcı gazlar grubunda yer alan ancak yanlışlıkla biber gazı diye bilinen gaz) özellikle gözleri yakar ve soluk almayı zorlaştırır.
2- CR gazı: özellikle ciltte yoğun yanma ve kaşıntı hissi meydana getirir ve daha yoğun soluk almakta zorluk yaratır.
GAZA KARŞI ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
GÖZ KORUMASI: CS gazına maruz kalındığında gözlerde yanma olacağı için, havuz veya deniz gözlükleri gibi gözü dışarıdan tamamen kapatan koruyucu gözlükler kullanılması önerilir.
SOLUNUM KORUMASI: Her iki gaz da solunum yollarını etkilediği için maske kullanmak faydalıdır.
KIYAFET KORUMASI: CR gazı kıyafetlere bulaşıp ciltte yanmaya neden olabilir. Bu nedenle yedek kıyafet getirilmesi ve maruziyet sonrası değişim yapılması önemlidir. Maruz kalan kıyafetler plastik torbaya koyulup ağzı sıkıca bağlanmalıdır.
RİSK GRUBUNDAKİLER: Kalp rahatsızlığı, astım, KOAH veya alerjik bünyesi olanlar için gaz maruziyeti daha tehlikelidir.
KONTAKT LENS KULLANIMI: Gaza maruz kalma ihtimali olan durumlarda kesinlikle kontakt lens kullanılmamalıdır. Lensle gaz teması, gözlerde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
GAZLA TEMAS HALİNDE YAPILMASI GEREKENLER
CS GAZINA (BİBER GAZI) MARUZ KALINDIĞINDA:
Gözler bol suyla yıkanmalı. (Yarı su, yarı Rennie veya Talcid gibi antiasit içeren su ile yıkamak da uygundur.)
Solunumu rahatlatmak için oturup, 45 derece geriye yaslanarak baş yukarı kaldırılmalıdır.
CR GAZINA MARUZ KALINDIĞINDA:
Ciltte şiddetli yanma olacağından, bölge süt, bebe yağı veya normal yağ gibi yağlı bir sıvıyla temizlenmeli, ardından bir bezle silinmelidir. İşlem birkaç kez tekrarlanmalıdır.
Rahat nefes almak için 45 derece arkaya yaslanıp baş yukarı kaldırılarak solunum yapılmalıdır.
YANLIŞ BİLİNENLER
Limon suyu göze sıkılmamalıdır. Yararı olmadığı gibi ciddi zarar verebilir.
CR gazına maruz kalan cilt suyla yıkanmamalıdır. Su, yanma hissini artırabilir.
ACİL DURUMLARDA İLK YARDIM
KANAMA:
Kesik veya kanama durumunda, temiz bir bezle baskı yaparak kanamayı durdurmaya çalışın.
Kanama devam ederse, mevcut bezi kaldırmadan üzerine ek bez koyarak baskıya devam edin.
En kısa sürede sağlık ekiplerine ulaşın.
BURUN KANAMASI:
Baş öne eğilmeli, burun kanatları en az 5 dakika süreyle sıkılarak baskı uygulanmalıdır.
En yakın sağlık ekibine ulaşılmalıdır.
BİLİNÇ KAYBI:
Bilinci kapalı ancak solunumu devam eden kişiler dikkatlice yan yatırılmalı, baş hafifçe geriye çekilmelidir.
Böylece ağızda birikebilecek sıvıların soluk yolunu tıkaması önlenir.
KIRIK, ÇIKIK VE BURKULMA:
Etkilenen bölge hareket ettirilmemeli, soğuk uygulanmalıdır.
Gazete veya dergi gibi sert bir cisimle sabitleyerek hareketsiz hale getirilebilir.
Mümkünse etkilenen bölge kalp seviyesinden yukarıda tutulmalıdır.
BAYILMA:
Bayılan kişi sırtüstü yatırılmalı, ayakları 30 cm yukarı kaldırılmalıdır.
KAFATASI VE OMURGA YARALANMALARI:
Yüksekten düşen veya başına darbe alan kişiler kesinlikle hareket ettirilmemeli, hemen ambulans çağırılmalıdır.